In een cultuur die het hoofd boven het lichaam plaatst, is het makkelijk om te vergeten dat heling zich vaak niet voltrekt via woorden, maar via ervaring. Praten is waardevol, het helpt ons begrijpen, ordenen, delen. Maar echte, blijvende verandering ontstaat pas wanneer lichaam en geest weer met elkaar verbonden worden. In lichaamsgericht werk nemen adem, aanraking en beweging een centrale plaats in. Waarom zijn deze zo essentieel? Wat maakt dat juist deze drie poorten toegang geven tot diepere lagen van bewustzijn en heling?

Adem: de brug tussen bewust en onbewust

 Adem is het meest directe, altijd aanwezige contactpunt tussen lichaam en geest. De manier waarop iemand ademt, oppervlakkig, gespannen, vastgehouden, vertelt vaak meer dan duizend woorden. In lichaamsgerichte therapie gebruiken we de adem om bewustzijn te brengen naar plekken in het lichaam waar spanning of pijn ligt opgeslagen.

 Langzame, diepe ademhaling activeert het parasympathisch zenuwstelsel: het systeem dat ons helpt ontspannen, herstellen en reguleren. Maar adem kan ook als ingang dienen tot vastgezette emoties. Door ruimte te geven aan een vrije, volle adem ontstaat er contact met gevoelens die lang onderdrukt zijn gebleven, verdriet, woede, angst. Niet om ze ‘weg te ademen’, maar om ze te ontmoeten.

Aanraking: het vergeten eerste contact

We worden geboren in aanraking. Nog voor we woorden begrijpen, ervaren we veiligheid via huid-op-huid contact. Aanraking is een van de oudste vormen van regulatie en bevestiging. In lichaamsgericht werk wordt aanraking, mits zorgvuldig, met toestemming en afstemming, ingezet om contact te maken met diepliggende patronen en om het lichaam te herinneren aan veiligheid, aanwezigheid en steun.

Aanraking kan helen wat ooit in een relationele context is ontstaan. Denk aan hechtingstrauma’s, vroeg gemis of het gebrek aan veilige nabijheid. Door bewuste aanraking op de juiste plekken kan het lichaam stap voor stap leren dat het er mag zijn, in zijn geheel, in zijn gevoeligheid, in zijn kracht.

Beweging: de taal van het lijf

Beweging is niet alleen fysiek. Het is een taal. Ons lichaam beweegt zoals het leeft, en zoals het geleerd heeft te overleven. Patronen van verstrakking, vermijden, inhouden of overcompenseren zijn geen toevallige houdingen, maar de uitdrukking van oude beschermingsmechanismen

Door beweging, soms expressief, soms subtiel, nodigen we het lichaam uit om nieuwe mogelijkheden te verkennen. In plaats van zich te herhalen, kan het lijf leren anders te reageren: met meer vrijheid, meer afstemming, meer waarheid. Beweging opent, verzacht, doorbreekt.

Karakterstructuren: als het lichaam een verhaal wordt

Ons lichaam is niet alleen een vat van gevoelens, maar ook van geschiedenis. De manier waarop we staan, bewegen, ademen of reageren in contact is vaak gevormd in de vroege kindertijd. Toen ons zenuwstelsel nog plastisch was, leerde het omgaan met de wereld — en vaak ook met onveiligheid, gemis of verwarring. Die vroeg geleerde patronen kristalliseren zich in wat we karakterstructuren noemen: lichamelijke en psychologische overlevingsstrategieën die ons ooit hebben geholpen, maar die later in ons leven ook kunnen vastzetten.

In lichaamsgerichte therapie kijken we niet alleen naar gedrag, maar ook naar hoe het lichaam zich vormt rondom die oude patronen. Hieronder een korte introductie van de vijf klassieke karakterstructuren zoals beschreven in het werk van Wilhelm Reich en later verfijnd binnen de Core Energetica:

Schizoïde structuur

“Ik ben niet veilig in contact”

Ontstaan wanneer het kind zich niet welkom of veilig voelt in de wereld. Het lichaam is vaak lang, dun, met weinig gronding. De energie trekt zich terug. Deze mensen hebben een rijke innerlijke wereld, maar vinden het moeilijk om volledig in hun lijf of relaties aanwezig te zijn.

Verbinding: zachte aanraking, grondende ademhaling, veilige afstand, respect voor grenzen.

Orale structuur

“Ik heb je nodig, maar durf je niet helemaal te nemen”

Vormt zich bij tekort aan betrouwbare voeding of emotionele beschikbaarheid. Het lichaam is vaak wat slap, met een ingevallen borst en zachte buik. Er is een diep verlangen naar verbinding, maar ook angst om afgewezen te worden.

Verbinding: afgestemde aanwezigheid, uitnodigen tot ontvangen, het lichaam helpen zich te vullen.

Psychopathische structuur

“Ik moet controleren, anders verlies ik mezelf”

Ontstaat wanneer een kind niet veilig is om zichzelf te zijn in de nabijheid van een dominante ouder. Veel energie zit in de borst en het hoofd, terwijl het bekken teruggetrokken is. Er is veel wilskracht, vaak ten koste van kwetsbaarheid.

Verbinding: het bekken openen, zachtheid toelaten, leren voelen onder de controle.

Masochistische structuur

“Ik moet mezelf inhouden om lief te worden gevonden”

Vormt zich wanneer expressie gestraft of afgekeurd werd. Het lichaam is vaak stevig, naar beneden gericht, met opgetrokken schouders en ingehouden adem. Er is een patroon van inslikken en verdragen.

Verbinding: ruimte voor adem en expressie, ontmoeting met ingehouden boosheid en verlangen.

Rigide structuur

“Ik moet perfect zijn om liefde te verdienen”

Ontstaat als liefde afhankelijk was van presteren of aanpassen. Het lichaam is vaak gespierd en symmetrisch. Controle en zelfbeheersing overheersen, terwijl diepere gevoelens moeilijk toegankelijk zijn.

Verbinding: veiligheid in overgave, verzachten van controle, voelen zonder functie.

Geen correctie, maar ontmoeting

Wat belangrijk is om te begrijpen: deze structuren zijn geen diagnoses. Ze zijn overlevingsverhalen die het lichaam is gaan dragen. In lichaamsgericht werk leren we niet om deze structuren ‘weg te maken’, maar om ze te ontmoeten. Want onder elk beschermingsmechanisme schuilt een levenskracht die opnieuw wil stromen.

Door adem, aanraking en beweging, afgestemd op de unieke structuur en geschiedenis van iemand, wordt het lichaam opnieuw een veilige plek. Een plek waar heling kan beginnen.

Wil je hier dieper in duiken?

In onze opleiding, trainingen, en workshops leer je niet alleen hoe je adem, aanraking en beweging kunt gebruiken, maar ook hoe je lichaamstaal leert lezen, en hoe karakterstructuren je helpen om het lichaam als ingang tot transformatie te begrijpen.